Các cổ động viên Hà Lan luôn đem đến những màu sắc thú vị nhất ở các kỳ World Cup hay EURO. Thậm chí tờ Guardian (Anh) còn gọi họ là những người hâm mộ gây ấn tượng nhất EURO 2024.
Tuy nhiên, biển người màu cam ở các thành phố tại Đức hè này không thể giúp đội bóng của Ronald Koeman vượt qua giới hạn. "Cơn lốc màu da cam" lúc này không còn là một thế lực thật sự của bóng đá châu Âu.
Phải chăng chấn thương từ sớm của Memphis Depay khiến cục diện trận đấu bán kết với Anh đảo ngược? Hay quả penalty gây tranh cãi từ trọng tài sau khi Denzel Dumfries va chạm với Harry Kane phút 15 khiến Hà Lan thua trận?
Những biến cố kể trên chỉ là một phần dẫn đến việc Oranje dừng bước ở EURO năm nay. Hà Lan thất bại vì họ yếu và thua sút hơn hẳn so với người Anh. Sau khi Xavi Simon ghi bàn mở tỷ số, Hà Lan gần như chịu trận hoàn toàn trước tuyển Anh.
Hàng tiền vệ "Tam sư" với Bellingham, Rice, Foden và Mainoo gần như kiểm soát trận đấu. Ở chiều ngược lại, tuyến giữa Hà Lan không có bất kỳ cái tên nào đủ sức nặng so với dàn sao tuyển Anh. Chấn thương của hai tiền vệ Teun Koopmeiners và Frankie De Jong trước giải rõ ràng khiến Oranje yếu đi trông thấy. Nhưng với một nền bóng đá hàng đầu châu Âu như Hà Lan, việc HLV Koeman không thể tìm ra những cái tên chất lượng nói lên nhiều điều.
Trong chương trình bình luận trên kênh NOS, cựu tiền vệ Van der Vaart tin rằng nếu nhìn vào bức tranh tổng thể, bóng đá Hà Lan đã sa sút nghiêm trọng. "10 năm qua, tôi không nghĩ ĐTQG đã đưa Hà Lan trở lại bản đồ bóng đá thế giới", cựu tiền vệ Ajax nói.
Nhận xét của Van der Vaart là có cơ sở. Cho đến năm 2014, bóng đá Hà Lan vẫn là một thế lực không thể xem thường, khi một lần vào đến chung kết World Cup 2010 và bán kết World Cup 2014. Kể từ đó, Hà Lan thất bại trong việc giành quyền dự EURO 2016 lẫn World Cup 2018, giai đoạn xấu hổ nhất nền bóng đá.
Ở EURO 2020, họ bị loại ngay từ vòng 16 đội. Đến World Cup 2022, Hà Lan vào đến tứ kết và chịu Argentina (đội sau đó vô địch) trên chấm luân lưu. Việc vào đến bán kết EURO năm nay được xem như thành công, nhưng rõ ràng Hà Lan đã rơi vào một nhánh đấu nhẹ, và họ nên làm tốt hơn.
Trên hành trình vào đến bán kết, Hà Lan thắng Ba Lan, Romania và Thổ Nhĩ Kỳ, những đối thủ yếu hơn. Đội bóng của Koeman hòa Pháp, để thua Áo và Anh. Xét tổng thể, Hà Lan không có một giải đấu quá xuất sắc.
Những người hâm mộ Oranje thực tế hiểu rằng với thế hệ cầu thủ hiện tại, họ khó mong đợi kỳ tích, nhất là khi phải đối đầu tuyển Anh. Giá trị đội hình của "Tam sư" ở EURO 2024 lên tới 1,52 tỷ euro, cao nhất giải. Hà Lan chỉ có giá trị đội hình 815 triệu euro, đứng thứ 6 toàn giải sau Đức, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Pháp và Anh.
Trong quá khứ, Hà Lan chưa bao giờ thiếu những tài năng hay nhất thế giới ở từng vị trí. Ngay cả trong giai đoạn bị chỉ trích nặng nề vì lối chơi thực dụng ở World Cup 2010, giải đấu họ vào đến chung kết, "Cơn lốc màu da cam" vẫn sở hữu những Snejider, Robben hay Van Persie, các hảo thủ hàng đầu.
14 năm sau, tuyển Hà Lan có ai ở đẳng cấp thế giới? Ngoại trừ Van Dijk hay Ake, HLV Koeman không có ai đủ đẳng cấp để so với dàn sao Tây Ban Nha hay Anh. Simons, người mang áo số 10 và đã ghi bàn ở bán kết, vẫn chỉ là một cầu thủ trẻ. Gakpo dẫn đầu danh sách ghi bàn của Hà Lan từ đầu giải, nhưng anh còn chưa chắc suất đá chính tại Liverpool.
Liệu có phải quả penalty gây tranh cãi từ trọng tài sau khi Denzel Dumfries va chạm với Harry Kane phút 15 khiến Hà Lan thua trận?
Depay, Malen và nhiều cầu thủ khác chỉ mang đến nỗi thất vọng. Đội hình Hà Lan ở EURO lần này là tập hợp của các cầu thủ hạng khá đã qua thời đỉnh cao, với những ngôi sao trẻ chưa đủ tầm. Họ kém xa với thế hệ của Van Persie hay Robben, chứ chưa nói đến giai đoạn Dennis Bergkamp, Marco Van Basten hay xa hơn là Johan Cruyff từng khoác áo ĐTQG.
Khoảnh khắc Koeman loay hoay với những phương án thay người của mình, khi tung Joey Veerman rồi Wout Weghorst vào sân, trong bối cảnh Hà Lan bị Anh áp đảo hoàn toàn, nói lên tất cả. Hà Lan giờ chỉ như một đội bóng chiếu dưới nếu so với Anh.
Oranje có thể tranh luận về việc bị trọng tài xử ép trong trận bán kết, nhưng thực tế trên sân cũng cho thấy, tuyển Anh vượt trội Hà Lan về chất lượng con người lẫn những điều chỉnh chiến thuật trên băng ghế HLV.
Ngày bóng đá Hà Lan tìm lại vinh quang xưa, có lẽ còn xa.
Đức Trí